سینتیک اکسایش روغن ماهی کیلکا در حضور فراکسیونهای فعال آنتی اکسیدانی روغنهای مغز و پوست بنه

در پژوهش حاضر، روغن ماهی کیلکا با استفاده از کروماتوگرافی ستونی چند¬لایه تخلیص شد. پایداری اکسایشی روغن تخلیص شده ماهی کیلکا تحت تأثیر روغنهای مغز و پوست بنه (1، 2، 4 و 8 درصد وزنی/وزنی) در دمای 60 درجه سانتیگراد از طریق آزمونهای رنسیمت و اعداد پراکسید، کربونیل و دی¬ان مزدوج بررسی و با آنتی¬اکسیدان¬های شاهد (آلفاتوکوفرول و bht) در غلظت 100 پی¬پی¬ام مقایسه گردید. سپس سینتیک اکسایش روغن تخلیص شده ماهی کیلکا تحت تأثیر ترکیبات صابونی¬ناشونده روغنهای مغز و پوست بنه (5/0، 1 و 5/1 درصد وزنی/وزنی) و نیز آلفاتوکوفرول و bht (100 پی¬پی¬ام) در دماهای 50، 60 و 70 درجه سانتیگراد از طریق آزمون رنسیمت و عدد پراکسید پایش گردید. نتایج این پژوهش نشان داد روغن مغز بنه نسبت به پوست از اثر ضداکسایشی بیشتری در دمای 60 درجه سانتیگراد برخوردار است، به طوری که غلظت 8 درصد آن بیشترین اثر پایدارکنندگی را در مقایسه با روغن پوست، آلفاتوکوفرول و bht دارا بود. بعلاوه، جزء صابونی¬ناشونده روغنهای مغز و پوست بنه نیز در تمامی دماهای مورد مطالعه از قدرت آنتی¬اکسیدانی بالاتری نسبت به روغن آنها برخوردار بود؛ به طوری که اثر پایدارکنندگی مواد صابونی¬ناشونده روغن مغز در غلظتهای بیش از 1 درصد در دماهای 50 تا 70 درجه سانتیگراد معادل یا حتی بیشتر از 100 پی¬پی¬ام آلفاتوکوفرول و bht بود. بررسی قدرت مهارکنندگی رادیکال dpph نیز اثر آنتی¬اکسیدانی بالاتر روغن مغز و مواد صابونی¬ناشونده آن در مقایسه با پوست را نشان داد. ساختار شیمیای مواد صابونی¬ناشونده روغنهای مغز و پوست بنه به روش کروماتوگرافی لایه نازک نشان داد ترکیبات توکوفرولی و توکوتری¬انولی، عمده¬ترین اجزاء آن به¬ شمار می¬آیند. داده¬های سینتیکی نشان داد مواد صابونی¬ناشونده مغز بنه به علت دارا بودن مقادیر بیشتری از ترکیبات توکوفرولی، توکوتری¬انولی و ترپنوئیدی موثرتر نیز می¬باشند. در بررسی سینتیکی، پارامترهای ثابت سرعت (k)، ضریب دمایی (tc)، عدد q10، انرژی فعالسازی (ea)، فاکتور فرکانسی (a) و انتالپی (h++?) و انتروپی (s++?) فعالسازی در حضور مواد صابونی¬ناشونده روغنهای مغز و پوست بنه کاهش یافت و پایداری اکسایشی روغن تخلیص شده ماهی کیلکا افزایش پیدا کرد. بعلاوه، مواد صابونی-ناشونده مغز بنه در غلظت 5/1 درصد بهترین اثر را در افزایش پایداری اکسایشی روغن تخلیص شده ماهی کیلکا دارا بود.